“İşimizi yapıyoruz ama hayatımızı işten ibaret kılmak zorunda değiliz.” Bu cümle, Z kuşağının iş yaşamına bakışını özetleyen sessiz ama güçlü bir mesajdır. Son yıllarda giderek daha fazla duyulan bir kavram var: sessiz istifa (quiet quitting). Çalışanların iş tanımlarının dışına çıkmadan sadece temel görevlerini yerine getirmeleri anlamına gelen bu yaklaşım, özellikle Z kuşağı arasında hızla yayılıyor. Peki, neden?

GÖRÜNMEYEN İSTİFALARIN SESİ

Z kuşağı; yani 1997–2012 yılları arasında doğmuş bireyler, sadece yeni teknolojilere değil, yeni düşünce biçimlerine de sahipler. Sadakat, mesai saati, statü gibi kavramlara, önceki kuşaklardan çok daha farklı bir perspektifle yaklaşıyorlar. Onlar için iş, hayatın merkezi değil; sadece bir parçası. Ancak bu yeni bakış açısı, geleneksel işveren-çalışan ilişkilerinde çatlaklara neden oluyor.

GALLUP ARAŞTIRMASI NE DİYOR?

ABD merkezli araştırma şirketi Gallup, 2022 yılında yaptığı çalışmada, çalışanların %50’sinden fazlasının sessiz istifa eğiliminde olduğunu ortaya koydu. Bu oran, özellikle 35 yaş altındaki çalışanlarda daha yüksek. Yani işyerlerinde gençlerin büyük bir kısmı artık “fazladan çaba” göstermek istemiyor. Yalnızca iş tanımlarında belirtilen görevleri yapıyor, fazlasına karışmıyorlar.

SEBEP TEMBELLİK Mİ?

Hayır, tam aksine. Forbes’ta yayımlanan bir analiz, Z kuşağının sessiz istifa davranışının arkasında tembellik değil; esneklik, saygı ve güven eksikliği olduğunu savunuyor. Genç çalışanlar, fikirlerinin değer görmediği, duygusal açıdan yıprandıkları veya sadece bir “araç” gibi hissettikleri iş ortamlarında, çabalarını sınırlama yoluna gidiyorlar.

PANDEMİNİN ETKİSİ

Pandemi, özellikle evden çalışma düzeniyle birlikte iş-yaşam dengesi konusunda büyük bir farkındalık yarattı. ResearchGate’de yayımlanan bir çalışmaya göre, dijitalleşmenin hızlanması, artan belirsizlik ve yalnızlık hissi, Z kuşağında tükenmişlik sendromunu tetikledi. Bu da doğal olarak, onların işe olan bağlılığını zayıflattı.

DEĞER UYUMSUZLUĞU

Birçok Z kuşağı çalışanı, kurum kültürü ile kendi değerleri arasında uyumsuzluk hissediyor. Adalet, şeffaflık, çevre duyarlılığı ve kapsayıcılık gibi değerler onlar için çok önemli. Ancak bu değerlere önem vermeyen kurumlarda çalışmak, onların motivasyonunu düşürüyor. Bu da sessizce istifa etmelerine neden oluyor.

GELİŞİM VE TAKDİR BEKLENTİSİ

Z kuşağı, sürekli gelişim ve geri bildirim talep ediyor. Bir işyerinde yalnızca görevleri tamamlamakla yetinmeyip, anlamlı bir katkı sunmak istiyor. Ancak kariyer basamaklarında ilerlemenin zor, takdirin az olduğu ortamlarda bu istekler zamanla kayboluyor ve yerini ilgisizliğe bırakıyor.

SONUÇ: YENİ NESİL, YENİ DENGELER

Z kuşağının sessiz istifa eğilimi, onların iş hayatına olan ilgisizliğinden değil, iş dünyasının değişmeyen yapısına karşı bir tepkisinden kaynaklanıyor. Onlar, daha insani, anlamlı ve saygılı bir iş ortamı talep ediyor. Eğer kurumlar bu talepleri görmezden gelirse, görünmeyen istifalar artmaya devam edecek.

Bu makale, sadece bir kuşağı anlamak için değil, geleceğin iş yaşamını şekillendirmek için de bir fırsat olarak görülmeli.